Στο τρίτο μέρος για τις απαρχές της σκηνοθετικής τέχνης μεταφερόμαστε στη Μόσχα.
Αν και στη Ρωσία είχε ήδη εγκαινιασθεί ο ρεαλισμός με έργα των Ostrovsky &Turgenev -πριν από την παρουσία ελευθέρων θεάτρων (για τα οποία έγινε λόγος στο 2ο μέρος), η θεατρική παραγωγή διατηρούσε ακόμα τις συμβάσεις του 18ου αιώνα, μάλιστα, η επίσκεψη των Meiningen Players τους έδειξε πόσο πίσω είχαν μείνει (1885-1890), εν ολίγοις, ως τη δημιουργία του MAT: Moscow Art Theatre (=θέατρο τέχνης της Μόσχας) από τον Stanislavsky & Danchenko το 1898, η πρόοδος στη σκηνοθετική τέχνη ήταν μικρή.
Το ΜΑΤ διέφερε από τα υπόλοιπα ανεξάρτητα θέατρα που είδαμε στο 2ο μέρος:
- Ενδιαφέρθηκε για τη δημιουργία παραστάσεων υψηλής ποιότητας και όχι για την προώθηση απαγορευμένων έργων.
- Ήταν από την αρχή επαγγελματική σκηνή.
- Ξεκίνησε έχοντας ως πρότυπο το θίασο του Saxe Meiningen.
Το 1ο έργο που ανεβάστηκε στο ΜΑΤ ήταν του Tolstoy ο Τσάρος Φιοντόρ Ιβάνοβιτς. Βέβαια, το δημόσιο ενδιαφέρον τράβηξε ο Γλάρος του Chekhov. Η 1η περίοδος του ΜΑΤ τερματίζει με το Βυσσινόκηπο του Chekhov, 1904. Πρόκειται για τη νατουραλιστική δράση που ακολουθεί τη γραμμή του θιάσου του Saxe Meiningen. Εκτός από τον Chekhov το ΜΑΤ ενθάρρυνε και τον Maxim Gorky, που ήταν ήδη γνωστός συγγραφέας ρεαλιστικών ιστοριών – ο Βυθός 1902 θεωρείται η μεγαλύτερη επιτυχία του θιάσου.
Ο Stanislavsky & η αναζήτηση μιας ρεαλιστικής υποκριτικής
Ο Stanislavsky έκανε μεγάλη μελέτη πριν αρχίσει πρόβες για κάθε έργο. Έδινε μεγάλη προσοχή στις λεπτομέρειες, προσπαθούσε να αναδημιουργήσει το περιβάλλον με επίσκεψη στο σημείο δράσης της παράστασης ή μετά από εκτεταμένη έρευνα. Τo 1906 συλλαμβάνει την ιδέα του εσωτερικού ρεαλισμού, δηλαδή, της πιστής, λεπτομερούς αναπαράστασης των ανθρωπίνων αισθημάτων. Το 1909 παρουσιάζει επί σκηνής τη μέθοδο του – που ονομάστηκε σύστημα Stanislavsky – στο έργο του Turgenev, ‘Ένας μήνας στην εξοχή.
Σύστημα Stanislavsky, πρόκειται για την επιστημονική προσέγγιση της υποκριτικής τέχνης, όπου στόχος του ηθοποιού είναι να προκαλέσει στον εαυτό του αυθεντικές συγκινησιακές αντιδράσεις με φανταστικούς ερεθισμούς. Για την καλλιέργεια αυθεντικών ψυχικών καταστάσεων, αντλεί από τη συγκινισιακή μνήμη του, μεταφέρει, δηλαδή, παλιότερες προσωπικές του εμπειρίες στον ήρωα που υποδύεται. Για να επιτευχθεί αυτή η αναμόχλευση συγκινησιακής μνήμης χρειάζεται απόλυτη αυτοσυγκέντρωση και χαλάρωση. Ακόμα, οι ηθοποιοί έπρεπε να υποτάσσουν το δικό τους εγώ στις καλλιτεχνικές απαιτήσεις της παραγωγής.
Θεωρητικά έργα του: «ένας ηθοποιός προετοιμάζεται» , «πλάθοντας έναν χαρακτήρα» και «δημιουργώντας έναν ρόλο». Αξιοσημείωτο είναι ότι τα έργα αυτά έχουν δημοσιευθεί στα αγγλικά και στα ρωσικά, αλλά δεν είναι αξιόπιστα, καθώς η Σοβιετική Ένωση δεν είχε γραφτεί στη διεθνή συμφωνία μεταφραστών. Έτσι, και τα έργα που είχε εκδώσει αμερικανίδα μεταφράστρια και εκείνα της Ρωσίας – που διαστρεβλώθηκαν για να προάγουν την ιδεολογία τους – δεν θεωρούνται αξιόπιστα. Μόλις πρόσφατα έγινε μια προσπάθεια συνεργασίας των δύο πλευρών και έχει εμφανιστεί μια πιο αξιόπιστη και ακριβής μετάφραση.
Αξιοσημείωτο, τέλος, είναι ότι ποτέ δεν ήταν ικανοποιημένος από το σύστημα του και προσπαθούσε να το βελτιώσει ως το θάνατό του.
myspotline 